Mametmethu do au nian manjalo sude angka asi ni rohaM dohot sude hasintongan, angka na binahenMi tu naposoMon (1 Musa 32 : 10 a)

Senin, 08 September 2014

JAMITA MINGGU 14 SEPTEMBER 2014, Rom 14 : 1 – 12




Patujolo :

Surat ni Apostel Paulus tu halak Rom na gabe turpuk jamita di Minggu XIII Dung Trinitatis on, digoari na deba on :
“ MAGNUM OPUS “  (Karya yang terbesar) sian Apostel Paulus na manggurithonsa. Digoari “Magnum Opus”, ala
dibagasan buku on ragam do dipaandar taringot tu angka ruhutruhut manang ojahan haporseaon ni halak Kristen songon siihuthon Kristus. Jala na deba angka pande Teologia mandok : Molo nunga dikuasai angka isi ni buku Rom, boi ma dapot jala niantusan urat dohot ojahan ni hakristenon i sandiri.
Buku Rom boi disagi gabe tolu horong :
Û    Bindu 1 – 8     : Patoranghon Barita haluaon / Injil na paluahon angka pardosa.
Û    Bindu 9 – 11   : Patoranghon Barita haluaon / Injil na marhadomuan tu bangso Isarel
Û    Bindu 12 – 16 : Patoranghon Barita haluaon / Injil na marhadomuan tu parange/parngoluan jolma siganup ari.
Na gabe turpuk jamita na  naeng sigatan jala sipahusorhusoranta di tingki on ima bagian na patoluhon taringot tu poda ni barita haluaon/Injil na marhadomuan tu angka parange manang parngoluon ni angka jolma siganup ari, na mangolu di hatiha ni turpuk on, nang na mangolu di hatiha on.

Hatorangan :

Adong do hata tulut ni halak Batak na mandok : “ Ndang siribahan ulos ala ni bidangna”. Hata tulut on naeng manggomarhon sada situasi na masa, ima parbolaton manang parsalisian na tubu hinorhon ni angka parasingan hadirion manang pamingkirion (ideologi). Jala angka hasomalan na songon on do na jotjot masa di hita halak Batak. Alani parsalisian hinorhon ni parasingan pamingkirion manang hadirion, olo do gabe tubu angka pangalaho na marbolatbolat, ujungna gabe mamulik ma na deba ala dirajumi na so adong be pardomuanna dohot na asing i.
Hata tulut “Ndang siribahan ulos ala ni bidangna “ on do na na sasintongna na naeng patolhason ni Apostel Paulus tu halak Rom hatiha di turpuk on. Na masa do parsalisian di halak Rom hatiha i siala naung tarsagi ruas i tu bagasan dua horong ; ima na ginoaran “halak na gogo” dohot “halak na gale”.
Halak na gogo na nidokna dison ima pihak na mayoritas na mian di huta Rom, angka halak Kristen Non Jahudi na mangarajumi dirina malua sian angka aturan patik di tingki ni si Musa. Jala halak na gale ima angka halak minoritas na mian di huta Rom, angka halak Kristen Jahudi na tongtong dope tarihot tu angka hasomalan manang tradisi na robi di tingki ni si Musa. Siala naung tarbagi dua halak Kristen i, tontu tubu ma angka parasingan ideologi, na merasa diri na sumintong jala cenderung manguhumi manang mempersalahkan na asing.
Parasingan ideologi na masa di hatiha ni turpuk on ima taringot tu sipanganon (Ayat 1 – 3) dohot taringot tu ari (ayat 5). Halak Jahudi songon minoritas di luat Rom hatiha i tongtong dope mangihuthon angka aturan na robi  na marpantanghon sipanganon tertentu, jala diuhumi nasida ma angka halak Kristen non Jahudi na so marpantanghon sipanganon be mangihuthon aturan patik di Padan Narobi. Angkup ni sipanganon, di roha ni halak Kristen Jahudi marhasurungan do ari on sian ari an. Alai anggo diroha ni halak Kristen Jahudi, tung dos/sarupa do ianggo angka ari i.
On ma situasi na niadopan ni Apostel Paulus, diperhadapkan do ibana tubagasan sada dilema, dilema laho manontuhon ise do na sintong sian na dua horong. Molo berpihak ibana tu sada horong, tontu marpanghurangi do i tu horong na asing. Boha do sikap ni Apostel Paulus menyikapi na masa on?
Molo taida hatorangan di ayat 3  - 6, ndang berpihak tu sada horong manang membenarkan horong tertentu ibana, alai taida dison, tung sude do nasida dipaingot.  Di ayat 3 didok : “ Unang ma hu roha ni na manganhonsa mida na so manganhonsa; jala na mangorom, unang ma diuhumuhumi donganna na manganhonsa, ai naung dijangkon Debata do ibana “. Nanidokna dison ; panjanghonon ni Debata do na gabe suhatsuhat manang ukuran, molo dung dijanghon Tuhanta sasahalak, so tung adong sian hita na pasisihon dongan.
Taringot tu na marhasurunghon ari na tontu, dilausi Apostel Paulus do i di ayat 6 ; “Na pabadiahon ari i, di Tuhan i ma diparbadiai; na manganhon i, Tuhan i ma diingot disi, ai dipuji disi Debata; songon i do na mangorom, Tuhan i do diingot disi, laos dipuji do Debata” . Maksudna dison, asa unang gabe adong pengkultusan ari tertentu, alai tung Tuhan i ma nian na ta parbadia di saluhutna.
Asa boi ma dohonon, diondolhon Apostel Paulus do dison ; manang tung songon dia pe angka parasingan pamingkirion manang ideologi ni nadua horong i, taringot tu na marpantang di sipanganon dohot na pabadiahon ari tertentu, na rumingkot ima asa saluhutna i dipamasa dibagasan parsaoran dohot Debata. Tung marasing pe i dipamasa na sada dohot na asing, na boi do i rap masa asal ma saluhutna i gabe sada pujipujian di Debata. Nasa na manggohi pingkiran taringot tu ruhut ruhut ni parugamaon naeng ma saluhutna marojahan jala marhapatean tu lomo ni roha ni Debata. Ai mangolu pe hita mangolu di Tuhan ido jala mate pe hita mate di Tuhan ido, mangolu manang mate pe, tong do di Tuhan i hita (ayat 8).  Saguru di Tuhan ido saluhut angka na taula, jala na manontuhon sintong manang ndang sintong holan Tuhan ido na tama manontuhonsa. Asa unang adong be roha na mangokuhon diri na sumintong sian na asing. Ai molo madabu dope hita tu pemahaman laho mangalului na sintong dohot na so sintong, situasi on ma na boi mambahen hita madabu tu sada sikap na manguhumi.
Ido umbahen diondolhon si Paulus muse di udut ni turpuk on di ayat 10 : “Ia ho, boasa uhumuhumanmu donganmu; boasa hu roham mida donganmu? Ai hita sasude pajongjongonna sogot tu adopan ni habangsa ni Debata “.
Torang do didok dison, ia ulaon na manguhumi, tardok ulaon hapunjungan manang hak prerogatif ni Tuhan i sambing do. Ai holan Ibana do na singkop jala na sun badia. Ndang adong nanggo sahalak sian hita on na tuk pingkiran dohot hadirionna laho manguhumi angka donganna. Sarupa do status ni angka jolma di portibi on, na rap marsinggang jala na rap maralus be do hita sogot tu adopanNa taringotu tu dirinta be, taringot tu angka na taula saleleng di hasiangan on. Rap pardosa do hita, rap na marhahurangan do hita, alani tung na so tama do hita masiuhuman jala na so tupa hu rohanta mida angka donganta.
Marasing pe sipata angka hadirion, marasing pe sipata angka pamingkirion manang ideologi antara na sada dohot na asing, sasintongna ndada talpe i nian holan tu parbolaton sambing. Ai tung marasing pe na sada dohot na asing na boi do i saling manggohi/melengkapi.
Asa ditogihon turpuk on do hita asa laho rohanta tu hasarupaanta sama hita jolma diadopan ni Debata. Alani, naeng ma nian saluhut angka na porsea masihehean jala masiurupan asa anggiat lam dihalomohon Debata angka na taula, ngolunta nang parsihohotonta. Ai Debata do nampuna hita saluhutna, rap dihaholongi Debata do hita, rap diparmudu do hita, rap disarihon do hita jala rap diondihon do hita saluhutna na porsea di Ibana.

Siondolhononhon di jamita :

Û    Turpuk on mangajari hita asa lam bijaksana menyikapi angka parasingan na boi masa antara na sada dohot na asing.
Û    Adong be do angka halobian dohot hahurangan ni sasahalak jolma. Ndang adong na singkop holan Debata sambing do.
Û    Debata do nampuna jala na marhuaso di saluhut angka na porsea di Ibana.
Û    Maralus be do hita on sogot di saluhut angka hahuranganta be, ndang tu dongan jolma hita maralus alai holan tu Debata sambing do.
Amen.

CATATAN :
Denggan ma pangaradeionta di angka jamitanta, ai margogo do HATA NI DEBATA paubahon angka roha batu, paubahon angka bangko na so denggan., dna.


Tidak ada komentar:

Posting Komentar